Τα πολιτεύματα, κατά Αριστοτέλη, κατατάσσονται ανάλογα με την
ικανότητα και τη δυνατότητα τους να απονέμουν δικαιοσύνη. Τα πολιτεύματα
εμφανίζονται είτε με την ιδανική, είτε με τη διεφθαρμένη μορφή τους.
Όταν καταστρατηγούνται νόμοι και θεσμοί τα ιδανικά πολιτεύματα
μετασχηματίζονται σε διεφθαρμένα. Εν προκειμένω θα μας απασχολήσει το
δίπολο Πολιτεία (ή Ορθολογική Δημοκρατία) και Οχλοκρατία, οι δύο μορφές
δηλαδή του υφιστάμενου πολιτεύματος στη χώρα μας.
Η
πολιτεία χαρακτηρίζεται από την αρετή, την αριστεία, την αξιοπρέπεια,
την κοινωνική και πολιτική συνείδηση, την τιμιότητα, την άμιλλα, την
αλληλεγγύη, και άλλα πολλά, αδύνατο να χωρέσουν σε μερικές γραμμές. Όταν
λοιπόν αυτές οι αξίες δεσπόζουν σε μία πολιτεία, τόσο σε θεσμούς, όσο
και σε πολίτες, έχουμε τη δημοκρατία στην πιο όμορφη και αγνή έκφανσή
της. Έχουμε μια δημοκρατία ικανή να οικοδομήσει, να ανθίσει και να
διαπρέψει εν γένει.
Στη χώρα μας όμως, καθόλη
τη διάρκεια της σύγχρονης ιστορίας οι παραπάνω αξίες καταστρατηγήθηκαν,
άλλοτε περισσότερο, άλλοτε λιγότερο, ωστόσο σε καμμία περίοδο δεν είχαμε
την ορθολογική έκραση της πολιτείας. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, τα
γρανιτένια χρόνια της οικονομικής κρίσης το ποσοστό των απαίδευτων με
πτυχία έχει εκτοξευτεί σε δυσθεώρητα ύψη. Διαφθείραμε δηλαδή την ίδια
την υπόσταση της πολιτεία, οδηγούμενοι αφ' εαυτού μας και άνευ
αντίδρασης στην οχλοκρατία. Αυτό συντελέστηκε με πολλούς τρόπους, όπως
το βόλεμα των υμετέρων, τη καλλιέργεια της νοοτροπίας της φοροδιαφυγής,
αλλά κυρίως με την επικρότηση και επιβράβευση του ανεύθυνου πολιτικού
λόγου.
Η οχλοκρατία εμφανίζεται όταν
συντελεστεί μια άμεση και ταχεία διεύρυνση της συμμετοχής των πλατιών
μαζών στα κοινά. Το σοκ που υφίστανται η μάζες τόσο από την έλλειψη
παίδευσης και πολιτικής αντίληψης, όσο από την απότομη δυνατότητα
συμμετοχής τους στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, συμβάλλει στην
δημιουργία ενός κοινού, απροστάτευτου από τις αδηφάγες ορέξεις
επικίνδυνων δημαγωγών.
Το χειρότερο χτύπημα
για την πολιτεία, και συνεπώς για το έθνος, είναι η προσπάθεια των μαζών
να αναταρράξουν το σύστημα και να το θέσουν υπό τον άμεσο έλεγχο τους. Η
ανευθυνότητα όμως, καθώς και ο πολιτικός αναλφαβητισμός που διακρίνει
τις μάζες, οδηγεί στη σταθεροποίηση της οχλοκρατίας. Ο προαναφερθείς
πολιτικός αναλφαβιτισμός σε συνδυασμό με τα "συβαρίτικα" σύνδρομα και
την προσπάθεια της υποταγής του "εμείς" στο "εγώ" οδηγεί στην
εγκαθίδρυση της φασιστικής βαρβαρότητας που βιώνουμε τώρα. Η κραυγή για
ελευθερία, δικαιοσύνη και ισότητα μετατρέπεται σε υπεριδιοτελή
συμπεριφορά που υπονομεύει τη πολιτεία, το έθνος αλλά και τον πιο σκληρό
πυρήνα του κοινωνικού συμβολαίου.
Στην παρούσα
εποχή της φασιστικής βαρβαρότητας, κάθε κραυγή αγωνίας των αρίστων και
σοφών για την πορεία της πολιτείας είναι καταδικασμένη να πνιγεί στη
λίμνη της σιωπής. Τα ρετάλια κακότροπων σκέψεων, αυτοί που καταδικάζουν
την πολιτεία και όλους εμάς μέσα στο βούρκο της απέραντης μετριότητας,
ως μονάδες ενός όχλου και όχι ως πολίτες, φροντίζουν επιμελώς να
επιτίθενται, να αποκρύπτουν και να καταστρέφουν το ακροθίνιον της
πνευματικής διανόησης, την ελπίδα δηλαδή για την φώτιση των εν σπηλαίω
παροικούντων.
Ανεξαρτήτως όμως του πόσο
βυσσοδομούν και μηχανορραφούν για να πνίξουν τις φωνές που αναζητούν,
επιδιώκουν και μάχονται για την πολιτεία, δε θα καταφέρουν ποτέ να τις
κάνουν να σιωπήσουν. Είναι σίγουρο ότι οι φωνές αυτές θα ηττηθούν στον
αγώνα τους για την ουτοπία της ιδανικής πολιτείας, αλλά δυστυχώς δεν
έχουμε τη πολυτέλεια να κάνουμε ούτε βήμα πίσω. Τα αποτελέσματα του
δημοψηφίσματος αποδεικνύουν περίτρανα την επικράτηση της οχλοκρατίας,
τόσο στη πλευρά του όχι, όσο και του ναι.
Η
κύρια λοιπόν στόχευση της ελληνικής πνευματικής ελιτ οφείλει να είναι η
δημοκρατική διαπαιδαγώγηση των μαζών. Έφτασε η ύστατη ώρα να αντιληφθούν
όλοι ότι σε μια δημοκρατία εκτός από δικαιώματα, έχουν και υποχρεώσεις
από τις οποίες απορρέουν ευθύνες.
